معماری بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و هویت هر ملت است و در ایران باستان، بازتاب‌دهنده تاریخ، هنر و زندگی اجتماعی مردم این سرزمین بوده است. از آثار باستانی شگفت‌انگیز همچون تخت جمشید و مسجد شیخ لطف‌الله تا نوآوری‌های معماران معاصر، معماری ایران همیشه در مرکز توجه جهانیان قرار داشته است. در این راستا، انجمن مفاخر معماری ایران به عنوان یک نهاد فرهنگی و پژوهشی تأسیس شده است تا با ترویج و حفظ میراث معماری کشور، زمینه‌ساز توسعه و ارتقاء کیفیت طراحی و ساخت در ایران باشد. این انجمن با تشکیل جلسات هم‌اندیشی، تهیه تاریخ شفاهی و راه‌اندازی پروژه‌های پژوهشی، به حفظ و معرفی آثار معماری و فرهنگی ایران کمک می‌کند و بستری برای تبادل نظر میان معماران و طراحان فراهم می‌آورد.
تاریخچه انجمن مفاخر معماری ایران
انجمن مفاخر معماری ایران در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۲ به همت گروهی از پیشکسوتان و متخصصان حوزه معماری تأسیس شد. از بنیان‌گذاران این انجمن می‌توان به چهره‌های برجسته‌ای چون ایرج اعتصام، علی اکبر صارمی، سیاوش تیموری و داوید اوشانا اشاره کرد، که همگی با هدف حفظ و ترویج فرهنگ معماری ایرانی پا به این عرصه گذاشتند.
هدف اصلی این انجمن ایجاد فضایی برای حمایت از معماران و طراحان، ارتقاء سطح تحلیل و نقد معماری و نیز شناخت بهتر از تاریخ و فرهنگ معماری کشور است. با تأکید بر میراث غنی ایرانی، انجمن تلاش دارد تا به حفظ و انتقال دانش و تجربیات معمارای پیشین اشاره کند.
اقدامات انجمن در راستای تقویت و توسعه هویت معماری ایرانی از طریق برگزاری همایش‌ها، نشست‌های تخصصی و تهیه منابع و مستندات تاریخ شفاهی با هدف معرفی جایگاه معماری ایران در سطح ملی و بین‌المللی است. این انجمن همچنین در تلاش است تا به ایجاد یک جامعه معماری پویا و هوشمند کمک کند که در آن تبادل ایده‌ها و نوآوری‌های تازه به اشتراک گذاشته شود.
فعالیت‌های کلیدی انجمن
انجمن مفاخر معماری ایران به عنوان نهاد اصلی حمایت از معماری کشور، فعالیت‌های متنوع و مؤثری را در راستای ارتقاء و ترویج فرهنگ معماری انجام می‌دهد.
1. ثبت روز معمار
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها، پیشنهاد ثبت روز معمار در تقویم رسمی کشور به نام شیخ بهایی است. این پیشنهاد در سال ۱۳۸۸ به وزارت مسکن و شهرسازی ارائه گردید و با تأیید شورای فرهنگی عمومی، به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شد. به‌علاوه، بزرگداشت این روز فرصتی برای یادآوری و گرامیداشت خدمات معماران ایرانی، از جمله زنده‌یاد سید هادی میرمیران است.
2. اجرای پروژه‌های تاریخ شفاهی معماری و شهرسازی ایران
از دیگر فعالیت‌های مهم این انجمن، اجرای پروژه‌های تاریخ شفاهی معماری و شهرسازی ایران است. این پروژه به تهیه و تدوین اسرار و روایت‌های معماران و متخصصان حوزه معماری کشور می‌پردازد و به درک بهتر تاریخ معماری ایران یاری می‌رساند. در این زمینه، همکاری‌هایی با مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران شکل گرفته است که به ذخیره آنچه در دهه‌ها و قرن‌های گذشته رواج داشته، کمک می‌کند.
3. برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی
برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی نیز یکی دیگر از فعالیت‌های کلیدی این انجمن است. از سال ۱۳۸۴، انجمن به‌طور منظم جلساتی را با حضور معماران، طراحان و اساتید برگزار کرده است تا فضایی برای تبادل نظر و گفتمان پیرامون مسائل و چالش‌های معاصر معماری ایجاد کند. این نشست‌ها می‌تواند به ترویج تفکر انتقادی و نوآوری در عرصه معماری کمک کند.
4. تحقیق و پژوهش
علاوه بر این، انجمن در زمینه پروژه‌های تحقیقاتی نیز فعال است و به تأسیس مؤسسات پژوهشی و برگزاری همایش‌های علمی و تخصصی می‌پردازد تا به شناسایی، حفظ و ارتقاء میراث معماری ایران در کاربردهای معاصر بپردازد. تمامی این فعالیت‌ها نشان‌دهنده تعهد انجمن به ارتقاء نام و جایگاه معماری ایرانی در جهان است و می‌تواند تأثیر بسزایی در شکل‌گیری آینده معماری کشور داشته باشد.
ایران‌شناسی و معرفی استان‌ها
طرح ایران‌شناسی که توسط انجمن مفاخر معماری ایران راه‌اندازی شده، به منظور معرفی و نکوداشت مظاهر تاریخی، اجتماعی و فرهنگی استان‌های مختلف کشور طراحی شده است. این طرح شامل بررسی و معرفی آثار تاریخی، زیبایی‌های طبیعی و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی هر استان است تا به منظور ایده طراحی ویلا و طرح‌های مختلف دیگر توسط معماران به کار برده شود.
از سال ۱۳۸۶ تاکنون، چندین استان از جمله سمنان، زنجان، بوشهر و همدان به عنوان “استان سال” معرفی شده و در این راستا فعالیت‌های متنوعی انجام گرفته است. برنامه‌های این طرح شامل برگزاری همایش‌های علمی، نمایشگاه‌های فرهنگی و معرفی شخصیت‌های برجسته فرهنگی و علمی استان‌ها است. این اقدامات به هدف ترویج و حفظ فرهنگ بومی و غنی ایران زمین انجام می‌شود و به آگاهی عموم درباره هویت فرهنگی و تاریخی هر منطقه کمک می‌کند. این طرح نه تنها به تقویت ارتباطات فرهنگی بین استان‌ها کمک می‌کند، بلکه از ایجاد یک جامعه آگاه به تاریخ و فرهنگ حمایت می‌کند.
ارتباط انجمن با معماران و طراحان
انجمن مفاخر معماری ایران به‌عنوان یک نهاد حامی، ارتباط نزدیکی با معماران و طراحان در پروژه‌های مختلف دارد. این انجمن با برگزاری نشست‌های تخصصی، کارگاه‌ها و همایش‌ها، فضایی برای تبادل ایده‌ها و تجربیات میان متخصصان فراهم می‌آورد. همچنین، انجمن در تهیه پروژه‌های پژوهشی و تحقیقاتی با معماران همکاری کرده و به آنان در زمینه طراحی دکوراسیون داخلی ویلا و توسعه پروژه‌های معماری یاری می‌رساند. از طریق این ارتباطات، انجمن به ترویج نوآوری و حفظ اصول فرهنگی و تاریخی در طراحی‌ها می‌پردازد و به ارتقاء کیفیت معماری معاصر ایران کمک می‌کند.
مرکز اسناد و کتابخانه انجمن
مرکز اسناد و کتابخانه انجمن مفاخر معماری ایران به عنوان یک منبع غنی و ارزشمند، مجموعه‌ای از مدارک و منابع تاریخی مربوط به معماری و بناهای باستانی کشور را در اختیار دارد. این آرشیو شامل عکس‌ها، نقشه‌ها و اسناد مکتوبی است که به بررسی و تحلیل تاریخ معماری ایران کمک می‌کند.
این مرکز نه تنها به محققان، دانشجویان و علاقه‌مندان به معماری دسترسی به اطلاعات معتبر و جامع می‌دهد، بلکه به عنوان یک منبع مرجع برای پروژه‌های پژوهشی و تحقیقاتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. انجمن در تلاش است تا با تأمین فضای مناسب، این اسناد را برای بهره‌برداری عمومی فراهم کند و همچنین امکان برگزاری نمایشگاه‌ها و سمینارهای تخصصی را در این زمینه ایجاد کند. با راه‌اندازی کتابخانه آنلاین معماری و هنر، انجمن به گسترش دسترسی به منابع معتبر و به‌روز کمک کرده و نیازهای پژوهشگران را تسهیل می‌کند.
نگهبانان میراث معماری ایران
انجمن مفاخر معماری ایران با فعالیت‌های متعدد خود، به عنوان یک نهاد پیشتاز در حفظ و ترویج فرهنگ معماری کشور شناخته می‌شود. از پیشنهاد ثبت روز معمار تا پروژه‌های تاریخ شفاهی و طرح‌های ایران‌شناسی، این انجمن همواره در تلاش است تا هویت معماری ایرانی را گسترش دهد و به یادگیری و تبادل دانش میان معماران و طراحان در محوطه سازی ویلا، طراحی داخلی و سایر ایده پردازی‌ها کمک کند. با فراهم کردن منابع غنی و برقراری ارتباطات مؤثر، انجمن به حفظ میراث فرهنگی و تاریخی ایران و ارتقاء کیفیت معماری معاصر یاری می‌رساند و نقش بسزایی در شکل‌دهی به آینده معماری این سرزمین ایفا می‌کند.
